Drie grachtenpanden uit 1885 aan de Leidsekade in Amsterdam worden duurzaam herontwikkeld en gaan van het gas af. Uitzonderlijk voor dit soort type panden. Het realiseren van de verduurzamingsslag is dan ook zeker niet eenvoudig. Welke inspanningen zijn hier zoal gedaan om dit te realiseren? Robert Sengers, adviseur en partner van Kernwaarde Groen, vertelt hier meer over.
Als motivator binnen het bouwteam van het project en als gedelegeerd opdrachtgever heeft Kernwaarde Groen de vraag van de opdrachtgever (ambitie en visie) vertaald naar een realisatiestrategie om deze grachtenpanden zeer energiezuinig te herontwikkelen. Samen met partners als o.a. SDR Elektrotechniek, Salverda Bouw BV, Breman Utiliteit, Studio C Architecten, Dubourgraaf Installatie advies en constructeur Strackee kijkt Kernwaarde Groen naar het project om zo een unieke meerwaarde te creëren voor de klant. Als specialist in het Aardgasvrij herontwikkelen trad zij op als bouwmanager, om naast haar adviserende rol, te waarborgen dat de duurzame maatregelen juist en integraal werden toegepast in het project. Hieronder worden een aantal voorbeelden van deze duurzame maatregelen omschreven:
Warmte uit heipalen
Een van de uitdagingen van dit project ligt direct aan het begin, namelijk het realiseren van een nieuwe fundering en kelderbak onder de bestaande panden. Omdat de kelderbak onder de drie panden doorloopt, en dus ook onder de scheidende muren, was het noodzakelijk te zorgen voor een hoogwaardige en complexe constructie. Dit gebeurt in bewoonde situatie en vormt letterlijk de basis voor het aardgasvrij herontwikkelen. Met het realiseren van een nieuwe fundering worden er ook nieuwe funderingspalen geplaatst, maar liefst 54 stuks. Deze gaan dienen als bodemwarmtewisselaar en halen energie uit de bodem.
Kierdichting
Kierdichting is nodig om onbeheersbaar warmteverlies, geluid van buiten en lokaal discomfort ten gevolgen van kieren te beperken. Daarbij is het belangrijk om de detaillering van de constructie overgangen en bewegende delen goed op elkaar te ontwerpen.
Verwarming
Vanwege de goede isolatie, kierdichting en ventilatie met warmte terugwinning zal de verwarming veel minder energie vragen dan voor de renovatie,. De energievraag op vloerniveau zal dalen van circa 105 kWh/m2 (gasverbruik per appartement circa 800 m3 naar circa 35 kWh/m2. Er wordt vloerverwarming toegepast (Zeer Lage Temperatuur verwarming).
Ventilatie
In combinatie met ZLT verwarming is een ventilatiesysteem, mechanische toevoer en mechanische afvoer nodig, met voorverwarming van de toevoerlucht door warmteterugwinning. Een ventilatie toestel met Hoog Rendement Warmte Terug Winning (HR WTW) levert gefilterde ventilatie lucht die wordt voorverwarmd door de warme inhoud van de afgevoerde lucht.
Warmte opwekkers
Om minder afhankelijk te zijn van aardgas wordt een elektrische compressiewarmtepomp ingezet voor de basislast ruimteverwarming. Deze haalt energie uit de bodem en vult deze in de zomer weer deels terug aan door energie op te slaan in de bodem. Het is een brijn/water warmtepomp.
Individuele boilers of combinatie
Voor warm tapwater kan een elektrische boiler van 120 liter per appartement worden geplaatst. Deze komt in de berging waar hij dicht bij het aanrecht en de badkamers hangt. Hierdoor is de leidingwachttijd kort, dit heeft een positief effect op het energiegebruik.
Zonne-energie en Elektrotechnische installaties
Op het dak worden zonnepanelen geplaatst. Ieder pand krijgt ongeveer 5500 kWh duurzame stroom. Dat is een substantieel deel van het totale energiegebruik. Deze stroom wordt opgewekt bij daglicht, en voor 90% buiten het verwarmingsseizoen. ‘SDR is verantwoordelijk voor de PV panelen, daarnaast wordt de verlichting volledig in LED uitgevoerd met een Dali regeling. Tevens wordt de volledige installatie halogeenvrij aangelegd’, vult projectleider Sander Uiterwijk aan.
Bekijk hier het project ‘Herontwikkeling grachtenpanden Leidsekade’ in onze portfolio.
Samenwerkende partners:
Salverda Bouw BV
Studio C Architecten
Dubourgraaf Installatie advies
Strackee Constructie advies
SDR Elektrotechniek
Breman Utiliteit
Tekst: Robert Sengers, Kernwaarde Groen
Foto’s: met dank aan Kernwaarde Groen
